Bauke vanuit Peru!

Hallo allen,

Vorige week zondag Cusco – Arequipa gezien (een soort Vitesse – Nec met minder hooligans). De avond daarvoor ´Halloween´ gevierd (is hier min of meer in het leven geroepen voor de toeristen) en overdag heerlijk geraft (en gezwommen). Ik ben elk weekend tot nu toe druk geweest met van alles en nog wat, maar gelukkig heb ik dit weekend tijd om uit te rusten en iets te schrijven.

Inmiddels zijn mijn Spaanse lessen ten einde en ik ben begonnen met lesgeven, wat nogal een matige start heeft gehad: het was niet mogelijk om eerder in contact te komen dan de dag waarop ik zou beginnen (en toen was er een feestdag: school gesloten). Toen ik er dan uiteindelijk was bleken ze niet helemaal klaar voor me te zijn, wat resulteerde in ‘ ga maar voor de klas staan en geef wiskunde’. Dat was dus niet helemaal mijn bedoeling, de toegevoegde waarde valt een beetje weg als je een docent vervangt, zonder dat er extra werkzaamheden worden verricht (de docent zit achteraan goedkeurend te knikken). Gelukkig heb ik duidelijk kunnen maken dat ik het anders wil. Ik zit nu met leerlingen apart die wat extra aandacht nodig hebben omdat ze moeite hebben met wiskunde. Ik kon me echter niet geheel van het idee onttrekken dat de leraren aan leerlingen vroegen wie er zin had om les te krijgen van een lange, blonde Nederlander – en daar is op zich aardig wat animo voor.

Ondertussen is het hier tevens een uittocht van vrienden. Bijna alle mensen met wie ik de afgelopen maand opgetrokken ben is naar huis, verder aan het reizen of is ergens in Peru aan het werk. Na een maand investeren kan je dus weer mooi overnieuw beginnen. Gelukkig heb ik een nieuwe huisgenoot gekregen waardoor ik nog in contact kom met de nieuwe lichting op school (via werk komt niet veel binnen). Dat is best belangrijk, want de vrije tijd die je hier hebt is groot door de weinige verplichtingen die je hebt – buiten een ochtend vrijwilligerswerk of school heb je die eigenlijk niet. Gelukkig kan je dan toch samen een film kijken, voetbal kijken (Champions League is hier smiddags) of spelletjes spelen. Daarnaast heb je ook genoeg tijd om na te denken, wat ik nogal graag doe (misschien te veel). Dat resulteert in bijvoorbeeld de bijgevoegde bijlage – voor de mensen die tijd en zin hebben om een idee te krijgen van wat mij hier onder andere bezig houdt.

Wel, tot een volgende mail en een fijne Sinterklaastijd toegewenst (vet jammer dat ik dat moet missen, volgend jaar ben ik er bij!).

Groetjes,

Bauke

Op weg naar Puno (een stad aan het Titicacameer) had ik echt goede zin om het grote meer te bewonderen met de verwachte schoonheid en de lokale cultuur die daarbij hoort. Eenmaal aangekomen hadden we (Joost, Natalie, Anne en ik) een tour geboekt om de eilanden in het Titicacameer te bezichtigen: een prachtige boottocht langs de ´floating islands´ en de lokale bevolking, een overnachting bij Quechua mensen inclusief dansavond in traditionele klederdracht en traditioneel voedsel op het eiland Amantani, met de volgende dag een bezoek aan Isla Tequile, tevens een eiland met haar eigen tradities.

Achteraf voel ik me behoorlijk naïef. Gedurende de reis foeterde de gids de ´president´ van een floating island uit, werden we ´Vamos a la playa´ toegezongen door de lokale bevolking en werden Amantani bewoners – als je het mij vraagt – ´geforceerd´ een traditionele dans met de toeristen te houden. De volgende dag opstaan en traditioneel (door het reisbureau bepaalde) pannenkoeken gegeten en door naar het volgende eiland waar we een uitgebreid (reclame-)praatje kregen over de typische klederdracht. Al met al: nep, nep, en nog eens nep. Op zich kan je ´nep´ nog naast je neer leggen. Maar niet als dat ten koste gaat van andere mensen en dus vraag je de mensen zelf wat ze nu vinden van en willen met het toerisme. En dan kom je ergens waar je je erg over kunt opwinden – ik in elk geval.

Floating Islands
“We lopen elke dag in traditionele kleding en leven van vissen. Één keer in de week gaan we naar land om extra voedsel te kopen, zoals rijst en suiker. We kopen dat met het geld dat we van toeristen ontvangen voor onze producten. We krijgen niets van het agentschap. Als we wat vragen gaan ze naar een ander eiland waar ze het wel gratis toegang krijgen.”

Toen ik daar was kreeg ik oprecht medelijden. Vooral de nederigheid en volledige zelfwegcijfering deed me overgaan tot het kopen van een belachelijk massagegeval, waar ik later toch weer een beetje spijt van kreeg. Als je even verder loopt dan het toeristische gedeelte lopen daar jochies rond in sportkleren en liggen er grotere boten aangemeerd. Op het rieten dak van een van de huizen ligt een zonnepaneel. Ze ontvangen 10 sol per persoon die met hun authentieke boottaxi meegaat, dat is ongeveer 150 sol per groep. Als ze dat per week verdienen, dan is dat veel voor Peru. Maar goed, zijn ze wel echt zo ´rijk´; waarom zou je je dan nog laten uitfoeteren door een gids?

Amantani
“Waarom komen jullie hier met een agentschap? Agentschappen zijn slecht, al het geld gaat naar hun, we krijgen niets. Jullie kunnen ook gewoon rechtstreeks naar Amantani gaan, jullie zijn meer dan welkom. Het agentschap bepaalt het eten en het programma, we kunnen niets doen.”
Ik heb maar één dame naar mijn idee oprecht vrolijk zien dansen op de dans avond. Toen ik met de moeder van het Quechua gezin waar we verbleven sprak over toerisme resulteerde dat in een bedroefd gezicht toen het ging over het agentschap. Haar afschuw van agentschappen leek erg oprecht, maar tegelijkertijd kreeg de gids twee keer zo veel eten als de toeristen en kunnen (of willen) ze hun monopolie niet omzetten tot een ´betere´ (voor zover nodig?) behandeling. Kunnen ze niet anders of willen ze niet anders?

De Gids
“De lokale bevolking van de Floating Islands krijgt voldoende geld binnen van alle dingen die jullie kopen: ze hebben geen geld van de organisatie nodig(dus dat krijgen ze ook niet). Ze vinden het erg leuk om nieuwe mensen te ontmoeten en te laten zien wie ze werkelijk zijn. Hetzelfde geld voor Amantani, maar zij krijgen wel geld. Het hoofd van het eiland kan wekelijks een (onbekend) bedrag voor de bevolking ophalen in Puno.”
Als dit geen broodje aap verhaal is weet ik het ook niet meer. De manier waarop hij de lokale bevolking behandelt doet niet denken dat hij zelf een geboren en getogen ‘ floating islander’ is (wat hij claimt te zijn). Daarbij was het voor de toeristen ook toegestaan om te doen wat ze wilden. Dansen of foto´s maken met de lokale bevolking kon niet geweigerd worden door hen zelf, zo leek het. In feite kon hij maar twee dingen: zeggen hoe goed en leuk de lokale bevolking het vond en ze vervolgens dingen laten doen waarvan hij dacht dat de toeristen het leuk zouden vinden.

Edy, mijn vader
“De bevolking op de rieteilanden is één groot theaterspel. Voordat de boten met toeristen naar de Floating Islands gaan zijn de bewoners van Puno al op weg met hun kostuums naar de eilanden – daar woont helemaal niemand. Zij zijn in handen van de Peruaanse maffia die met hun mercedessen verderop in Juliaca wonen. Die mensen zijn stinkend rijk en doen alsof ze arm zijn.”

Wie bouwt er een zonnepaneel op zijn dak als hij er niet woont? Waarom zijn er verderop rieteilanden die niet bezocht worden? Edy heeft vaker generaliserende opmerkingen gemaakt tegenover toeristen dienende mensen. Maar goed, waarom zou hij liegen, wat heeft hij te verliezen? Hij werkt zelf keihard; vindt hij dat ze oneerlijk geld verdienen of baseert hij zich op zijn minst op een kern die waar kan zijn?

Waar het om gaat is dat welk verhaal je ook wilt volgen, er klopt uiteindelijk geen biet van. Het is bedriegen en bedrogen worden. Maar het ergste vind ik niet dat de toeristen bedrogen worden. Zij zijn uiteindelijk de oorzaak van dit alles: de Peruanen geven alleen wat ´wij´ willen: ´traditie.´ Erger is dat de Peruanen elkaar bedriegen, ´beroven´ en benadelen. Welke versie ook waarheid behelst, er wordt altijd iemand afgezet of op zijn minst in een negatief daglicht gezet, om wat voor reden dan ook.

Door de tour te doen heb ik daar zelf hard aan meegewerkt.

P.S. Het was niet alleen maar een weekend met gewetensvragen. Ik heb gelukkig nog wel kunnen genieten van de prachtige uitzichten en de gezelligheid met mijn groep.